Otizm Spektrum Bozukluğu(OSB) sosyal etkileşim eksikliği ve tekrarlı davranışlar ile karakterizedir. OSB’nin 59 çocukta bire kadar düşen oranlarla yaygınlığı artmaktadır. Güncel araştırmalara göre OSB’nin ortaya çıkmasında nörobiyolojik faktörler, çevresel faktörler, genetik faktörler etkili olmaktadır. Bu faktörlerden bir veya bir kaçı OSB’nin şiddetini arttıran etmenler olabilir.

OSB hafif düzeylerden ağır düzeylere kadar farklı etkilenimlerden oluşmaktadır. Bu ölçümlere yardımcı olan test bataryaları uzmanlara/eğitmenlere OSB’nin şiddeti ile ilgili bilgi vermektedir. OSB’nin en yaygın ve etkili tedavisi ‘erken dönemde özel eğitim’ ve ‘erken müdahale’dir. Ancak OSB’li çocukların ülkemizde tanı sürecinde gecikmeler olduğundan erken müdahale eğitimi olması gerekenden daha geç başlayabilmektedir.

OSB ile ilgili en erken belirtiler, çocukların dil konuşma gelişimi ve sosyal etkileşim becerilerinde ortaya çıkmaktadır. Örneğin; erken dönemlerde çocuğunuzun sizinle göz temasının sınırlı olması, tekrarlı nesnelerle uzun süre ilgilenmesi, seslendiğinizde size tepki vermemesi, sarılmaktan hoşlanmaması gibi belirtiler OSB’ye işaret ediyor olabilir. OSB’li çocukların bazılarında 1-2 yaşlarına kadar dil-motor-sosyal-duygusal alanlarda normal gelişim seyrederken sonrasında gerileme gözlenebilmektedir. OSB’li çocuklarda eşlik eden problemlerden bazıları duyusal hassasiyetler (hiposensitif ya da hipersensitif olma), kendini sakinleştirme problemleri, uyku problemleri, dikkat ve davranış problemleri olarak karşımıza çıkabilir.

OSB’den ne zaman şüphelenmeliyiz?

OSB için doğumdan sonra çocuğunuzun davranışlarının, jest-mimiklerinin, duygu durumlarının normal gelişimden farklı olduğunu düşünüyorsanız erken dönemde bir uzmandan yardım almalısınız.

OSB’nin ilk belirtilerinden olan sosyal etkileşim eksikliği, OSB’li çocukların dünyasına girerek ve OSB’li çocuklarla kaliteli zaman geçirerek azaltılabilir. OSB’de dil ve konuşma terapisi ve diğer eğitimler için klinik ve detaylı değerlendirmeler yapılmalıdır. Ailenin şikayetleri ve verdiği bilgiler ışığında eğitim programları hazırlanmalıdır.

OSB’de erken özel eğitim, dil-konuşma terapisi, ergoterapi, spor etkinlikleri gibi ekip müdahaleleri çocukların gelişim kapasitelerini en üst düzeye çıkarabilmek için önemlidir. Bu kapasiteleri en üst düzeye çıkarabilmek için uygun eğitim metodu seçilmelidir ve kritik dönemde uzmanlar ile seçilen eğitim metodunun devamlılığı sağlanmalıdır.

OSB’de Erken müdahalenin, çocuğun normal gelişiminin de katkı sağladığı ve uzmanlarında gelişim kapasitelerini geliştirmeyi kolaylaştırdığı dönem olması, terapi ve eğitim için anahtar noktadır.